Autonomie is niet hetzelfde als zelfregulerend leren

De blogpost van vandaag gaat over een onderwerp dat me erg na aan het hart ligt.

Geen paniek. Hoewel het emoties zijn die me drijven om dit stuk te schrijven, zal ik me niet laten meeslepen. Of toch?

De voorbije weken zochten verschillende scholen contact op zoek naar manieren om leerlingen te helpen het leren in eigen handen te nemen. Zelfregulerend leren zit in de lift. Verschillende redenen liggen aan de basis van de verhoogde interesse in zelfregulerend leren.

1. Lerarentekorten dwingen scholen om grotere klassen te creëren. Sommige van hen wenden zich tot radicaal nieuwe manieren van werken: co-teaching, wekelijkse opdrachten, zelfstandig of flex werk, enz.

2. Leraren bezoeken voorbeeldscholen om inspiratie op te doen en proberen voorbeelden in hun eigen context te implementeren.

3. Door de diversiteit van de leerlingen introduceren leraren meer en meer een gedifferentieerde aanpak. Leerlingen leren daardoor in kleinere groepen zonder de constante aanwezigheid van hun leraar.

4. Meta-review studies tonen aan dat zelfregulerend leren en metacognitie een van de meest effectieve en wetenschappelijk onderbouwde interventies zijn om de prestaties en motivatie van leerlingen te verbeteren.

5. Als gevolg daarvan integreren onderwijsbeleidsinstellingen zowel internationaal (bv. Europese Commissie) als regionaal (bv. Vlaanderen) zelfregulerend leren in verschillende beleidsinstrumenten. Voorbeelden zijn nieuwe leerplandoelstellingen of richtlijnen voor inspectiediensten.

6. De pandemie deed leraren het belang inzien van zelfregulerend leren. Zelfregulerende leerlingen die vóór de pandemie een behoorlijke mate van autonomie gewoon waren, bleken succesvoller te zijn in tijden van thuisonderwijs.

Onnodig te zeggen dat de toenemende belangstelling voor zelfregulerend leren mijn passie voor het onderwerp alleen maar verder oplaait.

En toch...

Toen ik de afgelopen weken aandachtig naar de ervaringen van scholen luisterde, voelde ik me echt heel ongemakkelijk. Dit is waarom.

Veel evoluties stimuleren leraren om hun leerlingen te helpen zelfregulerende leerlingen te worden,

Maar Bijna

Niemand

Legt

Uit

Hoe

We weten zoveel uit de afgelopen decennia van onderzoek.

En slechts zo weinig is toegankelijk voor leerkrachten, schoolleiders en lerarenopleiders.

Ik zie veel scholen worstelen.

Bijna niemand legt uit wat zelfregulerend leren precies is. Of hoe je het het meest effectief kunt ondersteunen.

Heel wat scholen die de laatste jaren radicale vernieuwingen doorvoerden om de autonomie van leerlingen te vergroten, worden nu geconfronteerd met enorme uitdagingen. Ze zoeken naar doeltreffendere manieren om leerlingen met succes te laten leren in de plots gecreëerde autonome leeromgevingen.

Leerlingen, leerkrachten en ouders raken gefrustreerd. Leraren geven aan dat het niet werkt. Geef hen niet zomaar ongelijk. Weersta de verleiding om hen van het tegendeel te overtuigen zonder eerst goed naar hun bezorgdheden te luisteren. Zeg niet dat ze moeten doorzetten, enkel omdat onderzoek zegt dat het werkt. Of omdat het op één school of met één leraar wel werkte. Scholen en leerkrachten verschillen enorm in wat ze weten over zelfregulerend leren. Die kennis is broodnodig om van zelfregulerend leren en - bij uitbreiding - autonome leeromgevingen een succes te maken. Ga voldoende na wat elke collega verstaat onder zelfregulerend leren. Leeft bij leraren de idee dat zelfregulerend leren hoofdzakelijk neer komt op het geven van meer autonomie? Is dat wat ze invoeren? Dan is de kans groot dat de conclusie "het werkt niet" klopt. Alleen... laten we het kind niet met het badwater weggooien.

Autonomie is niet hetzelfde als zelfregulerend leren. Ze zijn verwante, maar totaal verschillende concepten. Onderzoek wijst overweldigend naar zelfregulerend leren als belangrijk middel om de resultaten en motivatie van leerlingen te verbeteren. Niet naar autonomie op zichzelf.

Behalve ongemakkelijk,

voel ik me ook nog steeds enthousiast.

Pfiew...

wie weet eindigt deze blog post toch nog met een positieve noot ;-)

Veel onderwijsprofessionals vinden vandaag de dag dat zelfregulerende vaardigheden een prioriteit moeten zijn op school. En dat is al heel wat! Wat je als leraar gelooft, heeft een grote invloed op de vraag of je het al dan niet in je eigen klas zal introduceren.

Maar

we

hebben

meer

dan

overtuigingen

nodig.

We moeten leerlingen, leraren, schoolleiders en lerarenopleiders helpen te ontcijferen:

• wat zelfregulerend leren is

• welke kennis, competenties en attitudes succesvolle leerlingen nodig hebben

• hoe leraren dit het doeltreffendst kunnen ondersteunen

Net als leerlingen hebben ook leraren tijd en omstandigheden nodig die hen in staat stellen succesvol te leren. Laten we alsjeblieft alles wat we weten over succesvol leren en lesgeven toepassen op de professionele ontwikkeling van leraren! Als we met zelfregulerend leren dezelfde effecten willen reproduceren die onderzoek toont, moeten we investeren in zowel lerarenopleidingen als continue professionalisering.

We hebben onderzoekers of kennismakelaars nodig die onderzoek vertalen naar de praktijk

We hebben een serieuze inhaalslag voor de boeg

Het zal tijd vergen

Het zal in het begin ingewikkeld zijn

Ambitieus ook

Maar laten we leraren ondersteunen

Het zal de moeite waard zijn.

Dat is de kern van leren.

It's what's at the heart of learning